XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa
Testuingurua
Geografia dialektal klasikoak bi paisaje edo
erdigunearen ingurukoak direnak batetik; erlatiboki homogeneoak dira eta batasuna desberdintasunari nagusitzen zaio bertan hizkuntzaren aldetik.
Bestetik, eremu trantsizional biziki dibertsifikatuak ditugu; hauetan, arras distantzia laburretan desberdintasun dialektal sakonak aurkitu ohi dira (Taeldeman 1998: 20).
Hori dio ikuspegi intuitiboak, baina azterketa sakonak egin beharko lirateke hau guztia honela izan ote den aztertzeko ala Iruñe aldeko hizkera ere banaturik ote zegoen jakiteko; cf. Artola (1985: 99) eta Salaberri (1996).
Gure iritzian, Nafarroako hizkerak neurri batean bederen banatzen dituzten ezaugarri batzuk Iruñetik biziki hurbil iragaten dira:
ikusi besterik ez dago Oltzako hizkeratik Eguesibarkora badela aldea, nahiz orografiaren eta distantziaren aldetik honetarako arrazoi nabarmenik ez dagoen; bien artean, gainera, teorian bederen homogeneizatzaile lana bete lezakeen Nafarroako hiriburua dago.
Pentsa liteke, bestalde, Iruñeko edo Iruñerriko euskararen barrenean ere aldeak zeudela gune batetik bestera; dena den, hurrengo atalean itzuliko gara gai honetara.
Ustea dugu, bestalde, hizkuntzaren aldetik eten, banaketa edo konbergentzia eremu garden-gardenik ez den gurea bezalako lurraldeetan
Gainerakoan, euskaldunek Iruñean zer nolako multzoa osatzen zuten, zer nolako indarra izan duten
Azkentsu honetan, Jimeno Jurioren 1997ko ikuspegia lazki kritikatzen duen Ciervide erromanistaren iritzia dugu:
Historialarien iritzia ez da ordea, Cierviderena bera, eta toponimiako datuen arabera erreinuko hiriburuan euskara lehenagotik bizirik zegoela dioskute arlo honetan dihardutenek.
3. Nondik noraIngura gaitezen emaro-emaro geure lan eremura horretarako 16. orrialdean dakargun mapa baliatuz.